Ngành tài chính số bước vào giai đoạn đòi hỏi chuẩn mực cao hơn
Trong bối cảnh nền kinh tế số - xã hội số Việt Nam bước vào giai đoạn tăng tốc, vai trò của các nền tảng công nghệ tài chính ngày càng trở nên quan trọng. Để người dùng có thể an tâm giao dịch trên nền tảng số mỗi ngày, các fintech không chỉ cần cung cấp dịch vụ, họ cần có được niềm tin của khách hàng: tin vào độ ổn định của dịch vụ, sự an toàn của dữ liệu và tài sản, cũng như tin vào sự minh bạch, uy tín, trách nhiệm của doanh nghiệp.
Hiện nay, niềm tin này đang chịu áp lực lớn trong bối cảnh rủi ro an toàn, an ninh mạng gia tăng theo cấp số nhân. Theo thống kê của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), thiệt hại do tội phạm mạng tại Việt Nam năm 2024 ước tính gần 19.000 tỷ đồng. Trung bình cứ 220 người dùng smartphone thì có một người trở thành nạn nhân của lừa đảo trực tuyến.
Lộ lọt dữ liệu, lừa đảo trực tuyến, deepfake, giả mạo danh tính, chiếm đoạt tài khoản… đang diễn biến phức tạp, trong khi các chuẩn mực quản lý như eKYC, tiêu chuẩn dữ liệu, và quy định an toàn thông tin ngày càng khắt khe hơn.
Bối cảnh đó buộc doanh nghiệp Fintech phải chứng minh năng lực vận hành có trách nhiệm, minh bạch, và chủ động thích ứng với rủi ro. Việc Việt Nam ký Công ước Hà Nội và đẩy mạnh định danh điện tử, AI trong quản lý rủi ro, phòng chống gian lận cho thấy kỳ vọng rất lớn đối với doanh nghiệp Fintech trong việc nâng chuẩn an toàn dữ liệu và bảo vệ người dân.
Phát biểu tại “Tọa đàm cấp cao: Chiến lược xây dựng hạ tầng dữ liệu linh hoạt và bền vững cho ngân hàng Việt Nam”, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng cho biết: “Tài chính số tại Việt Nam đang bùng nổ với thanh toán không tiền mặt, ngân hàng số, định danh điện tử và ứng dụng AI trong thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro, phòng chống gian lận. Khối dữ liệu khổng lồ giúp ngành tài chính - ngân hàng nâng cao độ chính xác, minh bạch và cá nhân hóa dịch vụ. Tuy nhiên, thách thức với các doanh nghiệp là khai thác dữ liệu an toàn, hiệu quả để vừa tối ưu trải nghiệm khách hàng, vừa bảo mật hệ thống”.
Có lẽ, trong thị trường fintech Việt, không fintech nào hiểu điều này rõ hơn MoMo – bởi họ từng có một bài học đắt giá về niềm tin người dùng, ngay từ những ngày đầu làm ví điện tử trên điện thoại… cục gạch.
MoMo và chiến lược xây niềm tin từ nền tảng - khi an toàn trở thành yếu tố cốt lõi cho tăng trưởng bền vững
Năm 2010, MoMo ra đời với giấc mơ đơn giản: người Việt có thể giao dịch tài chính chỉ bằng điện thoại. Ví điện tử trên SIM được triển khai với tất cả nhiệt huyết của MoMo, nhưng kết quả không thực sự khả quan. Sau nhiều tháng đi thực tế ở bến xe, khu công nghiệp, xóm trọ – MoMo mới nhận ra rằng, dù giải pháp của MoMo có thể giúp người dùng nó chuyển tiền nhanh hơn, nhưng những người lao động xa xứ đó không chỉ cần một dịch vụ chuyển tiền, họ còn cần sự an toàn, an tâm và niềm tin. Và giải pháp của MoMo lúc ấy, chưa đáp ứng được nhu cầu của họ.
Bài học ấy trở thành nền tảng tư duy: trong tài chính số, yếu tố “an toàn” không chỉ là một trong số những lợi thế cạnh tranh, mà là cam kết cốt lõi để xây dựng niềm tin người dùng trong dài hạn .
MoMo xác định an toàn bảo mật là chìa khóa xây dựng niềm tin lâu dài với người dùng.
Ngay khi chuyển hướng sang làm ứng dụng di động, MoMo đã xác định mục tiêu phải đảm bảo giao dịch của người dùng luôn an toàn, tốc độ và chính xác. Fintech này không chỉ xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu và hạ tầng công nghệ ổn định, có thể xử lý giao dịch tài chính của hàng chục triệu người dùng mỗi ngày, họ còn đầu tư sớm vào tiêu chuẩn bảo mật quốc tế như điều kiện tiên quyết để xây dựng niềm tin lâu dài.
Giai đoạn 2016-2017, khi nhiều doanh nghiệp còn ưu tiên tốc độ tăng trưởng người dùng, MoMo đã dồn nguồn lực để đạt PCI DSS Level 1 – tiêu chuẩn bảo mật thanh toán cao nhất thế giới. Từ nền tảng đó, MoMo liên tục nâng cấp chuẩn vận hành và duy trì chứng nhận PCI DSS suốt bảy năm liên tiếp, mới nhất là phiên bản 4.0 vào năm 2023. Song song, hệ thống quản lý an toàn thông tin được chuẩn hóa theo ISO/IEC 27001:2022, còn mã hóa đường truyền TLS/SSL giúp bảo vệ dữ liệu ngay cả khi người dùng kết nối trên mạng WiFi công cộng.
Những lớp tiêu chuẩn này tạo thành “khung xương” vững chắc để MoMo có thể kết nối với các nền tảng quan trọng của quốc gia như đối chiếu định danh khách hàng qua VNeID, trở thành kênh thanh toán chính thức của Cổng dịch vụ công quốc gia, và tích hợp hệ thống dữ liệu SIMO của Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời, đây cũng là yếu tố then chốt giúp MoMo bắt tay hàng trăm đối tác lớn gồm 70 ngân hàng và tổ chức tài chính, cùng loạt thương hiệu toàn cầu như Vietnam Airlines, Uber, Google hay Apple - những đơn vị đặt ra yêu cầu rất cao về bảo mật.
MoMo được tín nhiệm bởi hàng trăm đối tác trong và ngoài nước với những yêu cầu khắt khe về bảo mật.
Hiện nay, khi tội phạm mạng gia tăng, MoMo phải nhanh chóng thích ứng để bảo vệ người dùng tốt hơn. Cùng thời điểm các quy định như Quyết định 2345 và Thông tư 40 được triển khai, MoMo đã hoàn thiện eKYC sinh trắc học và đồng bộ xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia. Không dừng lại ở đó, việc hợp tác với iProov – nhà cung cấp công nghệ Dynamic Liveness hàng đầu Anh Quốc – đã giúp MoMo tăng độ chính xác ở hàng rào sinh trắc học bằng khả năng phân biệt người thật với hình ảnh hoặc video do AI tạo ra.
Tầng phân tích – "bộ não" AI vận hành theo thời gian thực - là bước tiến vượt bậc của MoMo trong giai đoạn bùng nổ quy mô. Hệ thống này không chỉ dừng lại ở việc xử lý giao dịch mà còn phân tích hàng trăm biến số hành vi để nhận diện rủi ro gian lận ngay lập tức và cảnh báo chủ động cho khách hàng.
Đáng chú ý, hệ thống AI Fraud Detection có khả năng tự động Đánh giá mức độ an toàn của tài khoản nhận tiền và gán nhãn cảnh báo dựa trên dữ liệu chính thống tổng hợp từ cơ quan quản lý nhà nước và lịch sử giao dịch, theo nguyên tắc:
Xanh lá: An toàn - Tài khoản chưa ghi nhận rủi ro Vàng: Cần cân nhắc - Tài khoản tiềm ẩn rủi ro Đỏ: Nguy cơ - Tài khoản nguy cơ lừa đảoTính năng cảnh báo trong sản phẩm Vay Nhanh cũng hoạt động theo nguyên tắc tương tự: nếu phát hiện dấu hiệu người dùng bị thao túng khi đăng ký khoản vay, hệ thống sẽ chặn giao dịch và và phát cảnh báo, hướng dẫn liên hệ tổng đài. Đây là lớp bảo vệ thiết yếu dành cho nhóm khách hàng phổ thông, những người dễ bị tổn thương nhất trong môi trường tài chính số.
Song song hàng rào kỹ thuật, MoMo chú trọng xây dựng “hàng rào nhận thức”. Thông qua các kênh thông tin an toàn bảo mật, tính năng Báo cáo và Tra cứu lừa đảo tích hợp trong ứng dụng, hơn 30 triệu người dùng có thể tự kiểm tra rủi ro và chủ động bảo vệ tài khoản.
Sự kiên định với yếu tố an toàn từ giai đoạn thị trường còn non trẻ đến khi trở thành một trong những nền tảng lớn nhất chính là lý do MoMo có thể bước vào giai đoạn mới của tài chính số: nơi mà AI, dữ liệu và chuẩn mực vận hành cao sẽ định hình cách người Việt giao dịch, thanh toán và tiếp cận dịch vụ số trong tương lai.
